jan 15, 2025 | inspiratie, nieuws, succesverhaal
V.l.n.r: Stef, Roel, Johan, Alisas, Henk en Peter.
In Vijfhuizen heeft Buurkracht de werkgroep duurzaamheid van Vereniging Dorp Vijfhuizen geholpen om buurtbewoners te enthousiasmeren voor hun acties. De flyeractie die vervolgens is opgezet, leverde zoveel enthousiaste reacties op van bewoners die ook wilden meehelpen dat ze meerdere teams hebben gevormd. Maar liefst drie buurtteams gingen aan de slag met verschillende thema’s: groene daken, warmtepompen, energieopslag en zonnepanelen. Deze thema’s zijn door bewoners aangegeven. Henk Looijen, lid van de werkgroep duurzaamheid: ‘’We wilden niet meteen met oplossingen komen, maar eerst zorgen voor bekendheid en luisteren naar wat er leeft in het dorp.’’
Uit de vragenlijst bleek veel interesse voor het verduurzamen van daken met sedum of een mix van sedum en kruiden. Het buurtteam ‘Groene daken’ ging aan de slag om een mooi aanbod te regelen. De actie bracht niet alleen duurzame voordelen in beeld, zoals betere isolatie en een langere levensduur van daken, maar zorgde ook voor een mooie verbinding binnen het dorp. Henk: “Later dit jaar worden de groene daken geplaatst. We kijken er naar uit. Dit is echt een zichtbaar resultaat van samenwerken aan een groener Vijfhuizen!”
Warmtepompen
Het tweede thema waar een buurtteam in Vijfhuizen mee aan de slag ging, was warmtepompen. Uitgangspunt hierbij was om bewoners bewust te maken van duurzame verwarmingsopties. Tijdens een goedbezochte informatieavond werd een handige beslisboom gepresenteerd die dorpsgenoten hielp bepalen of een warmtepomp geschikt was voor hun woning en welk type het beste past. Hieruit blijkt dat kennisdeling en bewustwording krachtige middelen zijn om bewoners te ondersteunen bij het maken van duurzame keuzes. Hoewel een er geen gezamenlijke inkoopactie was, hebben meerdere bewoners dankzij de gedeelde informatie zelfstandig vervolgstappen gezet.
Energieopslag en zonnepanelen
Het derde buurtteam ‘energieopslag en zonnepanelen’ focuste zich op het slimmer benutten van zelf opgewekte zonne-energie. Met de afbouw van de salderingsregeling in zicht organiseerden ze een interactieve bijeenkomst om bewoners te laten zien hoe ze hun zonnestroom optimaal kunnen gebruiken. Door middel van een educatief spel leerden bewoners op een leuke manier hoe ze apparaten kunnen inzetten op momenten dat de zon schijnt en daardoor energie en geld kunnen besparen.
Bijna 40 mensen speelden op 10 december het spel over het benutten van zelf opgewekte zonne-energie.
Bewustwording als sleutel tot verbinding
Een groot deel van de initiatieven in Vijfhuizen was gericht op het vergroten van bewustwording en het delen van kennis over verduurzaming. Henk: ‘’De bijeenkomsten hebben laten zien dat er veel mensen in het dorp zijn die met duurzaamheid bezig willen zijn.’’ Isabel ten Bosch, buurtbegeleider bij Buurkracht, hielp om de dorpsgenoten te mobiliseren en zorgde ervoor dat de acties uiteindelijk van de grond kwamen. ‘’Dankzij de ondersteuning van Buurkracht hebben we duidelijke stappen kunnen zetten en resultaten behaald,’’ aldus Henk.
Wat brengt de toekomst?
Binnenkort staat de evaluatie op de agenda, maar één ding is zeker: het buurtteam wil verder. In Vijfhuizen is de toegevoegde waarde van Buurkracht duidelijk. Het was het zetje dat ze nodig hadden om dorpsgenoten mee te krijgen. Henk: “We hebben nu heel veel nieuwe contacten in het dorp. En we zijn enthousiast over wat we hebben bereikt. Vooral op het gebied van bewustwording en een bredere groep dorpsgenoten betrekken. Een mooie eerste stap. In 2025 gaan we weer een stapje verder en willen we nog meer buurtbewoners bereiken en betrekken bij het verduurzamen van ons dorp.’’
dec 10, 2024 | inspiratie, nieuws
Met de juiste ondersteuning kunnen er prachtige bewonersactiviteiten en -projecten ontstaan om buurten mooier, veiliger, groener en duurzamer te maken. Maar waar vind je bewoners die dit willen oppakken? De Routekaart Participatie is een effectieve manier om de energie en dynamiek in buurten in beeld te krijgen. Dit bleek ook weer in Boxtel en Sint-Michielsgestel, Leeuwarden, Rotterdam en Zaanstad. Hier vormde de Routekaart de aftrap van de langdurige samenwerking die wij met deze gemeenten zijn aangegaan om op grote schaal structurele betrokkenheid van bewoners bij de energietransitie te organiseren. Hoe werkt dit en wat levert het op?
Succesvolle participatie vraagt om samenwerking en vertrouwen tussen bewoners onderling, tussen hen en de gemeente en andersom. Dat moet groeien – én het moet ergens beginnen. Om inzicht te krijgen in waar kansen liggen om bewoners te betrekken bij de energietransitie, ontwikkelden wij de Routekaart Participatie. Floris Baggerman, adviseur participatie bij Buurkracht: “De Routekaart bestaat uit verschillende onderdelen. Allereerst verzamelen en analyseren we een grote hoeveelheid data, zoals type bewoners per buurt, type woningen en bestaande sociale structuren. Ook maken we gebruik van ‘Sterke Schouders’-data, een model dat we samen met een gerenommeerde datapartij hebben ontwikkeld om een voorspelling te kunnen doen over de mate waarin mensen in een postcodegebied genegen zijn om zich in te zetten voor hun buurt. Vervolgens nemen we die data en analyses nader onder de loep in drie sessies waarin uiteenlopende gemeentelijke afdelingen en samenwerkingspartners vertegenwoordigd zijn. Van beleidsmedewerkers duurzaamheid tot wijkmanagers. Samen kijken we: wat zeggen de cijfers? Klopt het beeld dat hieruit oprijst met jullie ervaringen? Wat speelt er nou echt in de wijken? En waar zit die energie, en waar minder?”
Interessante inzichten
Het resultaat is een overzicht van de gemeente dat duidelijk maakt in welke wijken de kansen, ingangen en uitdagingen liggen. De participatiepotentie wordt letterlijk in kaart gebracht. Michiel de Boer, programmamanager energietransitie in Leeuwarden, heeft hier veel aan gehad: “Als wij vanuit duurzaamheid contacten zoeken in een wijk, schakelen we altijd met de wijkmanagers. Andersom komen zij bij ons als ze bijvoorbeeld signalen opvangen over energiearmoede of horen dat er vragen zijn over een warmtenet. Maar we hebben niet eerder in een multidisciplinair team zo integraal naar wijken gekeken. Het was heel nuttig om dat nu wel te doen. De harde data bevestigen vaak je eigen inzichten en ervaringen de zachtere data. Dan zie je bijvoorbeeld dat in een buurt waar je op basis van de cijfers een vruchtbare voedingsbodem verwacht voor verduurzamingsinitiatieven, inderdaad al veel gebeurt. Maar wat je zonder die sessies minder scherp ziet, is dat daarnaast soms een buurt ligt met vergelijkbare kenmerken, waar nog geen initiatieven zijn. Dan is het interessant om te kijken: waar zit dat in? Wat speelt er waar we op kunnen inhaken? In de energieaanpak ben je soms geneigd om met hagel te schieten. Er raakt altijd wel iemand enthousiast, maar het kost veel tijd en energie. De Routekaart biedt handvatten om veel efficiënter en gerichter buurten te benaderen.”
Meerwaarde in de combinatie
Ook in de andere gemeenten bevielen de Routekaartsessies goed. In Boxtel en Sint-Michelsgestel leverden Sam Luchtenberg en Helma Christ hun input als wijkmanagers. Sam: “Wij kennen de inwoners, verenigingen, stichtingen en mensen die zich inzetten in de wijken en dorpen. Doordat we dicht op het vuur zitten, weten we wat er leeft, wat de sentimenten zijn, wat de maatschappelijke opgaven zijn en wat voor dynamiek er is. Dat hebben wij in de sessies proberen mee te geven. Zo bracht iedereen zijn eigen perspectief en kennis in.” Helma vult aan: “De grote meerwaarde zit echt in het bij elkaar brengen van de harde en zachte data. De harde data zijn makkelijk te ontsluiten, die vind je overal. Maar juist die minder grijpbare, zachte data krijg je in die sessies ook boven tafel. We kunnen wel vanuit allerlei cijfers naar een buurt kijken, maar hoe ervaren mensen zélf hun leefomgeving? Wat houdt hén bezig? Als je dat bij elkaar voegt, heb je een veel completere bron van informatie om je uitvoeringsagenda op te baseren.”
Intappen op de energie die er al is
De uitkomsten geven aanknopingspunten om niet alleen de juiste mensen in de wijken te bereiken, maar ook om hen in hun kracht te zetten. Omdat er meer zicht is op wat hen bezighoudt en wat zij nodig hebben om niet alleen zelf in beweging te komen, maar ook hun buurtgenoten hierin mee te nemen. Met als uiteindelijk doel om de energietransitie van onderaf vorm te geven. “Heel inspirerend dat er al zo veel moois gebeurt in wijken”, zegt Michiel. “Van mensen die voor elkaar koken tot bewoners die samen een moestuin onderhouden. Allemaal initiatieven waar wij, als die bewoners ervoor openstaan, ook heel goed kunnen ondersteunen op energievlak. We zijn al de wijken en dorpskernen ingegaan, om via buurtkamers, wijkpanels en andere ingangen verkennende gesprekken te voeren, op zoek naar mensen die het voortouw willen nemen.” Helma: “Wij worden goed meegenomen in wat Buurkracht doet en merken dat we elkaar versterken. Met Buurkracht hebben we extra ogen, handen en voeten in de wijk en kunnen ook wij samen met bewoners makkelijker initiatieven van de grond krijgen. En of dat nou een buurttuin of het vergroenen van een straat is: zo’n gezamenlijk project geeft energie in de wijk. Daar kun je op voortbouwen voor de volgende stap in de energietransitie.”
Meer weten?
Bij Buurkracht initiëren en activeren we al ruim tien jaar bewoners. De gemeenten Boxtel en Sint-Michielsgestel, Leeuwarden, Rotterdam en Zaanstad doen mee om de – bewezen Buurkracht – aanpak op te schalen en structurele betrokkenheid van bewoners bij de energietransitie te organiseren. Wil je meer weten of zelf ook opschalen en versnellen richting de energietransitie? Neem dan contact op met Ben via ben@buurkracht.nl.
Meer lezen over de participatie aanpak? Lees ook:
Op weg naar een efficiënte participatie-aanpak in de energietransitie.
Gemeenten in gesprek over opschaling binnen de energietransitie
nov 28, 2024 | inspiratie, nieuws, succesverhaal
Na een succesvolle regentonactie waaraan meer dan 150 inwoners meededen, is het duurzame vlammetje niet meer te doven in Den Hout. Sterker nog, het succes van de regentonactie inspireerde Houtenaren om juist een stapje extra te zetten. Van een succesvolle glasisolatie-actie tot blowerdoortesten bij Houtenaren thuis – betrokken buurtbewoners weten van duurzaamheid een prioriteit te maken.
In september was het zover: geïnteresseerde Houtenaren konden hun regentonnen ophalen. Met subsidie van gemeente Oosterhout en een korting van het lokale tuincentrum, konden buurtbewoners hun regenton extra voordelig aanschaffen. Wat begon als een kleine, laagdrempelige actie om bewust om te gaan met regenwater bleek een startschot te zijn voor meerdere duurzame initiatieven. Het door Buurkracht ondersteunde buurtteam Energie van Dorpsbelang Den Hout bleef niet stil zitten en besloot al snel om hun pijlen te richten op een glasisolatie-actie en blowerdoortesten.
Het vervolg
Meer dan 50 buurtbewoners bezochten in november het Dorpshuis Den Brink. Ditmaal stond glasisolatie met collectieve inkoopkorting centraal. Naast informatieverstrekking over subsidies en het beantwoorden van vragen over het aanmeldproces, konden de aanwezigen zich direct aanmelden voor de glasisolatieactie. Met succes, want een groot deel van de aanwezigen gaf direct aan graag mee te willen doen aan de actie.
Blowerdoortest
Ook konden aanwezigen zich aanmelden voor een blowerdoortest. Hiermee worden luchtlekken in kaart gebracht, waardoor de doeltreffendheid van isolatie verhoogd wordt. Het buurtteam kan hierdoor de mogelijke isolatie-oplossingen voor buurtbewoners beter afstemmen op hun woonsituatie en daarmee het behaalde resultaat vergroten. De belangstelling hiervoor was zo groot, dat het buurtteam geen aanmeldingen meer kon aannemen die avond.
Duurzaamheid naar de voorgrond
Met de regentonactie zorgde het buurtteam Energie voor meer bewustwording rondom ‘duurzaamheid’ en wist ze in korte tijd het vertrouwen van de buurtbewoners te winnen. Samen met Buurkracht en de gemeente zijn er in Den Hout de eerste concrete stappen gezet om de energietransitie te versnellen. Door te werken aan een gemeenschappelijk doel en de buurtbewoners hier niet alleen over te informeren, maar hen actief mee te laten denken en te luisteren naar hun ideeën is één kleine actie uitgegroeid tot een reeks langdurige samenwerkingen waarin de duurzame toekomst van de buurt centraal staat.
nov 28, 2024 | inspiratie, nieuws
In de wijk Gentiaan in Son en Breugel woont Caspar Eras. Jaren geleden al betrokken als initiatiefnemer bij een verduurzamingsactie in zijn buurt. Hij was zo enthousiast, dat hij zich liet omscholen tot energieadviseur. Samen met buurtbegeleider Cis van Beers van Buurkracht, ging hij begin dit jaar bij een aantal voorbeeldwoningen in de buurt langs om een huizenscan te maken. Door deze huizenscans krijgen bewoners inzicht welke verduurzamingsmaatregelen voor hun woning interessant zijn.
De huizenscans zijn gepresenteerd tijdens een informatiebijeenkomst. Ruim 50 buurtbewoners bezochten deze bijeenkomst. Na afloop werd met zeven enthousiaste buurtgenoten een buurtteam gevormd die samen in hun buurt aan de slag wilden. Deze avond bleek dat de meeste interesse lag in glasisolatie. Het buurtteam benaderde in de weken daarna verschillende glasleveranciers en regelden een mooi aanbod voor hun buren.
De kracht van de eerste actie
De succesvolle eerste actie smaakte naar meer. Op 18 november vond een buurtbijeenkomst plaats waar isoleren, ventileren en warmtepompen centraal stonden. Na de presentatie was een energiemarkt opgezet, waar bewoners vragen konden stellen en informatie konden aanvragen over subsidies. Ook deze avond was weer een succes. Ter plekke zijn zeker 40 offertes aangevraagd.
Op naar het nieuwe jaar!
Alle acties, óók de glasactie is wegens succes verlengd, lopen door tot 31 december 2024. In januari komt het buurtteam bij elkaar om de afgelopen periode te evalueren en vooruit te kijken naar 2025. Er liggen meerdere plannen om de Gentiaan nog verder te verduurzamen en vergroenen in het nieuwe jaar!
nov 11, 2024 | inspiratie, nieuws
De week van 11 tot en met 17 november 2024 staat in het teken van de Nationale Klimaatweek. Deze week draait om actie ondernemen voor het klimaat, en dat kan op allerlei manieren. Zo organiseren bewoners, bedrijven en gemeenten deze week verschillende activiteiten. Ook jij kan aan de slag voor een beter klimaat, alleen of samen met je buren– elke bijdrage telt. De Klimaatweek laat zien dat we samen veel kunnen bereiken. Buurkracht helpt je om van jouw buurt een betere, groenere en duurzamere plek te maken, en daar sluit deze week perfect op aan.
Elke actie telt
Veel mensen denken dat klimaatverandering alleen door grote bedrijven of overheden kan worden aangepakt, maar niets is minder waar. Juist de betrokkenheid van bewoners, op buurtniveau, maakt een enorm verschil. Kleine acties zoals het vervangen van oude lampen door led-verlichting, het aanbrengen van tochtstrips of het vergroenen van je straat kunnen al veel impact hebben. De Nationale Klimaatweek is hét moment om in actie te komen. Waarom niet samen met je buren de schouders eronder zetten? Het hoeft niet ingewikkeld te zijn; juist de kleine stappen kunnen aanzetten tot een grotere beweging.
De kracht van buurinitiatieven
Bij Buurkracht geloven we in de kracht van samenwerking. Wanneer buren de handen ineenslaan, gebeurt er iets bijzonders. Of het nu gaat om een gezamenlijke moestuin, afvalprikken of samen regentonnen inkopen. Wil je weten hoe buren de afgelopen jaren hun buurt duurzamer, groener en mooie hebben gemaakt? Neem dan hier kijkje en ontdek voorbeelden van succesvolle kleine én grote acties.
Begin vandaag nog
Geïnspireerd om aan de slag te gaan? Buurkracht biedt de tools en begeleiding om jou en je buurt op weg te helpen. Samen kun je heel wat bereiken. Bekijk hier hoe jij een initiatief kan starten in jouw buurt en ontdek welke middelen wij aanbieden om je op weg te helpen. Dit is het perfecte moment om samen een verschil te maken voor het klimaat. Elke actie, hoe klein ook, brengt ons dichter bij een duurzamer Nederland. Dus waarom wachten? Zet de eerste stap en doe mee!
nov 1, 2024 | inspiratie, nieuws
Structurele betrokkenheid van bewoners is onmisbaar om de energietransitie op te schalen en te versnellen. Dat wordt steeds duidelijker. Maar dit stelt vooral gemeenten voor grote uitdagingen. Hoe organiseer je dat? En hoe doe je dat efficiënt en voorkom je dat je met eindeloos veel bewonersclubs om de tafel moet, of dat het onbetaalbaar wordt? Buurkracht is met de gemeenten Boxtel en Sint-Michielsgestel, Leeuwarden, Rotterdam en Zaanstad een langdurige samenwerking gestart om te laten zien hoe dit zou kunnen.
Om 2,5 miljoen woningen te verduurzamen voor eind 2030, zoals in het nationale klimaatakkoord is afgesproken, is het belangrijk dat bewoners zélf in actie komen. Niet alleen de koplopers maar vooral ook die miljoenen huishoudens die de urgentie minder voelen. Hoe krijg je de massa mee? Tegen dit vraagstuk lopen ook gemeenten aan: er zijn Regionale Energie Strategieën (RES) opgesteld, gemeenten hebben hun Transitievisie Warmte (TVW) afgerond en Wijkuitvoeringsplannen (WUP) zijn in de maak, maar de stap van plannen naar uitvoering is niet zomaar gezet. Buurkracht heeft een voorstel uitgewerkt om hier meer vaart in te brengen. Met onze eigen vertrouwde buurtaanpak als basis, maar zo aangepast dat deze op veel grotere schaal heel (kosten)efficiënt kan worden ingezet. Met subsidie van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en cofinanciering van deelnemende gemeenten brengen we het voorstel nu in de praktijk.
Verbinding
Buurkracht maakt voor dit project dankbaar gebruik van alle kennis en ervaring die de afgelopen tien jaar is opgedaan in buurten in het hele land. Ben Verhoeff, directeur van Buurkracht en verantwoordelijk voor dit project: “Wat we zien is dat bewoners integraal naar hun leefomgeving kijken. Groen, openbare ruimte, voorzieningen, parkeren, mobiliteit en al die andere beleidsterreinen die bij gemeenten gescheiden zijn, zien zij als één geheel. Daarbij is verduurzaming voor de meeste mensen niet het eerste waar ze in hun buurt mee aan de slag willen. Maar als je hen weet te verbinden op iets wat ze wél belangrijk vinden – een moestuin, een buurtbus, het kan van alles zijn – krijg je ze vervolgens makkelijker mee in de energietransitie. Of andere participatietrajecten. We zoeken dus eerst de verbinding.”
Van vertrouwen naar structurele samenwerking
Door in te spelen op wat bewoners belangrijk vinden en te luisteren naar hún wensen, kunnen gemeenten ook hun vertrouwen winnen. “Dan heb je een goede basis om na enkele losse buurtinitiatieven verder te bouwen aan een duurzame samenwerking met bewoners. Want die is hard nodig om echt op te kunnen schalen. Met de vier gemeenten, die meteen enthousiast waren om mee te doen, gaan we die samenwerking structureel en voor een langere periode organiseren. Dat doen we in fases, te beginnen met het vinden van actieve bewoners die in hun buurt het voortouw willen nemen. Als een team gevormd is, helpen we hen de buurt te activeren en grote en kleine (energiebesparings)acties te organiseren. We werken daarbij samen met andere initiatieven uit de gemeente. Doordat we een langere periode betrokken zijn, is het mogelijk de bewonersinitiatieven te bestendigen in bijvoorbeeld een coöperatie of een werkgroep.”
Vier keer twaalf buurten
Het meest in het oog springende verschil met hoe Buurkracht normaliter te werk gaat, is de schaal waarop de aanpak nu wordt ingezet. Ben: “In elke gemeente gaan we in twaalf buurten aan de slag. Zo willen we een efficiëntieslag maken die ook tot aanzienlijke kostenbesparing leidt. Het vraagt in het begin om een extra investering, maar het idee is dat de buurtteams gaandeweg zelfstandiger worden en minder begeleiding nodig hebben. Bovendien verbinden we ze met elkaar, zodat ze ook van elkaar leren en elkaars acties kunnen gebruiken. En samen optrekken richting de gemeenten, die daardoor ook veel efficiënter met de bewoners kunnen schakelen. Want idealiter hebben ze straks in plaats van twaalf buurtteams, te maken met één afvaardiging.”
Aan de bak
Ook de rol van de gemeenten is in dit project duidelijk anders dan in de reguliere Buurkracht-aanpak. “Ze moeten zelf ook flink aan de bak. We hebben binnen elke gemeente een projectteam samengesteld met verschillende vertegenwoordigers om net als de bewoners zelf meer integraal naar de buurten te kijken. Die teams hebben de komende paar jaar een heel actieve rol. Dat begon al in de voorbereiding, waarin we samen hebben bekeken: hoe zitten de sociale structuren in de buurten in elkaar en waar zien we aanknopingspunten om mee aan de slag te gaan? Dit deden we op basis van onze ‘Routekaart’. Die bestaat uit grondige data-analyses in combinatie met uitgebreide sessies met stakeholders om die analyses goed door te nemen. Behalve een afgewogen keuze en een afgestemd plan van aanpak heeft dat alvast opgeleverd dat het project binnen de gemeente begint te leven en betrokkenen echt zin kregen om hierin samen te werken. Dat is leuk om te merken en een goed uitgangspunt voor de fase waar we nu in zitten: het werven en vormen voor de buurtteams.” Wil je meer informatie? Neem dan contact op met ben@buurkracht.nl
Lees ook:
Menselijke energie in wijken in kaart gebracht
Gemeenten in gesprek over opschaling binnen de energietransitie
